Terugblik 1e Inspiratiesessie

Op 22 oktober was de eerste Inspiratiesessie Smart Start. Wij kijken terug op een geslaagde eerste editie. Twee werelden kwamen samen in het theater De Nieuwe Vorst: die van het sociaal domein en de wereld van data en datascience. Het was goed om te zien dat beide werelden dezelfde ambitie delen: voor elk kind een goede toekomst. 

Het waarom van Smart Start

‘Founding parents’  Lian Smits en Dick den Hertog over de visie en ambities van Smart Start. Waarom wachten we tot het uit de hand loopt?

Het waarom van Smart Start

“We kunnen zoveel meer weten als we beschikbare data gebruiken en kennis van onze leraren en andere professionals benutten. Als we dit slim combineren kunnen we met design thinking innovaties ontwikkelen waarmee we voorkomen dat problemen ontstaan of groter worden.”

Bekijk hier de presentatie 

‘Preventie? Je kan het vergelijken met een vaccinatie bij kleine kinderen. Dat vindt iedereen hartstikke vanzelfsprekend als het gaat om voorkomen van een ziekte. Voor uithuisplaatsingen wil je eigenlijk hetzelfde gaan doen. We bieden nu pas hulp als het te laat is, als er al allerlei alarmbellen gaan rinkelen. Terwijl we allemaal weten dat er dan al allerlei vervelende ervaringen zijn geweest. Nu we op basis van data hebben aangetoond dat er voor de geselecteerde groep de meeste kansen zijn om ellende te voorkomen, willen we hen iets aanbieden voordat er problemen zijn. Een soort vaccinatie, zodat er meer kans is om in een gelukkig gezin op te groeien. Voorkomen, dus, in plaats van genezen…

Door: Anne-Lieke Piggen tijdens vraag-antwoord gesprek 

‘In alle Smart Start pilots doen we (voorspellende) data science analyses o.b.v. CBS microdata, eventueel aangevuld met databronnen die relevant zijn voor de specifieke pilot. Voor de pilot in Heusden is gebruikt gemaakt van gegevens uit meerdere CBS databestanden met informatie over het kind (o.a. onderwijsniveau, hulptrajecten, delicten), de ouders (bv. opleidingsniveau, werk, inkomen, leeftijd) en het huishouden (bv. type woning en huishouden, schuldsanering). We hebben een analyse gedaan (logistische regressie) om de kans op een uithuisplaatsing of een ondertoezichtstelling (OTS) te voorspellen. Hieruit is een bepaalde combinatie van (zeer) belangrijke risicofactoren naar voren gekomen. Vervolgens hebben we verdere inzichten op basis van de data opgehaald om het type mensen dat in de hoog risicogroep valt beter te begrijpen.’

Door Patricia Prüfer tijdens vraag-antwoord gesprek 

De eerste pilot is er altijd ‘een om van te leren’. “En dat doen we zeker. In onze vervolgpilot passen we direct toe wat we geleerd hebben. Zo breiden we onze doelgroep uit. We selecteren drie buurten in Tilburg waar minstens drie scholen zijn. We mogen dan gebruik maken van de microdata van het CBS. Op basis van die data stellen we – per buurt – een projectteam samen; we weten dan namelijk al beter wie nodig is. We hebben daar ook de ouders bij nodig.”

Door: Teun Brand tijdens vraag-antwoord gesprek 

Datagestuurd werken

Tom Pots verzorgde een sessie over data gestuurd werken. Hij deelde zijn ervaringen en geleerde lessen uit de gemeente Zaanstad. Lees dit artikel over de verandering van datagestuurd werken in Zaadstad. Of kijk hier de presentatie terug. 

‘Datagestuurd werken betekent in onze organisatie het gebruiken van beschrijvende (wie, wat, waar, hoeveel), diagnosticerende (waarom), voorspellende analyses per inhoudelijk thema. De hype zit op het voorspellen, terwijl de gemeente Zaanstad en de publieke sector in zijn geheel een wereld te winnen hebben op het goed gebruiken van beschrijvende en diagnosticerende analyses.’

Tip van Tom Pots

De verandering van datagestuurd werken start met bewijzen dat het werkt, dus begin klein en bij de juiste analyse (beschrijvend, diagnosticerend of voorspellend), creëer een paar successen en bouw daar een krachtig verhaal omheen.

Consumentengedrag

Roxanne van Giesen sprak tijdens de Inspiratiesessie over (Data)onderzoek naar gedragsverandering bij consumenten.

‘Het is belangrijk om op basis van data te identificeren waar problemen echt zitten, zodat op basis daarvan passende interventies ontwikkeld kunnen worden, ook als het gaat om gedrag van consumenten. Bijvoorbeeld bij het stimuleren van consumenten om een bewuste keuze voor een zorgverzekering te maken’. 

De postcode van Max

Opnamen van de StandUpBlog die Merel Steinweg op 22 oktober 2019 voordroeg aan het slot van de inspiratiesessie Smart Start.

Luister de liveblog van Merel Steinweg hier terug. En lees de blog hier terug 

Smart Start: ‘Data inzetten om kindermishandeling te voorkomen’

Hein Eikenaar Bron: BD

TILBURG - Is het mogelijk om met de behulp van data te voorspellen of gezinnen en kinderen ontsporen? De universiteit van Tilburg, Centerdata en Sterk Huis gaan dat onderzoeken.

De drie partijen hebben een samenwerkingsovereenkomst getekend onder de naam Smart Start. Op basis van data willen ze kennis ontwikkelen waarmee risico’s op achterstand of problemen bij een gezin op een vroeg moment kunnen worden onderkend en daarmee verkleind.

LEES VERDER OP BD.NL

Interview Anne-Lieke Piggen

Wat is jouw rol binnen Smart Start?

“Ik ben de projectleider van de tweede pilot in Heusden. Een mooie opdracht die ik goed kan combineren met mijn werk als beleidsmedewerker bij de Gemeente Heusden. Binnen de gemeente zijn we al langer bezig om met behulp van data en analyse beter te kijken of we wel het juiste doen. Zo kijken we bijvoorbeeld hoeveel kinderen zorg krijgen, welke zorg ze krijgen en of het wel de juiste zorg is. Smart Start was voor ons heel logisch om te gaan doen.”

Waarom het thema uithuisplaatsingen voorkomen?

“Als Gemeente hebben we zelf voor het thema gekozen. Een uithuisplaatsing heeft de meeste impact op een kind en gezin. Het is het onderwerp waar de meest schrijnende verhalen naar boven komen. We willen dat kinderen thuis kunnen blijven wonen, of zo thuis mogelijk. Een kind uit zijn eigen omgeving halen is nooit goed. Als je dit overkomt dan weet je dat de kans groot is dat er in de toekomst ook andere problemen gaan spelen. Door een uithuisplaatsing te voorkomen, voorkomen we in de toekomst ook ellende.”

“Het gebruiken van data en gegevens in combinatie met wetenschappelijk onderzoek is iets waar ik ontzettend in geloof. Het helpt ons om de ondersteuning aan kwetsbare kinderen en gezinnen te ontwikkelen. Ik zie veel kansen liggen om hiermee aan de slag te gaan.”

In welke fase zitten jullie?

“We zitten nu in de designfase. Voor deze fase ben ik bewust opzoek gegaan naar mensen vanuit verschillende disciplines. Uithuisplaatsingen moet je vanuit diverse invalshoeken benaderen. Je hebt verschillende soorten kennis nodig. We gaan opzoek naar het ‘schakelpunt’. Je wordt niet van de een op de andere dag uit huis geplaatst. Daar moeten eerder signalen zijn geweest dat we het beter hadden kunnen doen.”

Wat zijn je ambities?

“Mijn ambities zijn best realistisch. Ik verwacht niet dat we het ei van Columbus gaan vinden. Wat wij wel willen is de hooiberg van problemen wat kleiner maken. Er is al veel kennis over risico factoren, maar het lukt is nog niet om uithuisplaatsingen te voorkomen. Wat moeten we nou doen om het anders te doen? We hebben de ambitie om een stapje dichterbij te komen. En dan moet je het gewoon gaan doen, anders kom je er nooit.”

Interview Angela Horsten

De basisschool de Zuidwester was de eerste vindplaats binnen Smart Start. Waarom is daar voor gekozen?

Er is gekozen voor de Zuidwester als vindplaats omdat er op de school veel kinderen zitten waarbij diverse problemen en vraagstukken leven in het gezin. Tevens waren er zorgen over de ontwikkeling van de wijk. Daarnaast werd er een ondersteuningsbehoefte geuit vanuit het team. Om nog beter te leren omgaan met ouders, om aan te sluiten en af te stemmen op wat zij kunnen. Nu denken we soms nog te snel in oplossingen en vergeten we de ouder mee te nemen. Er was een deskundigheidsbehoefte op thema’s zodat je weet hoe te handelen. Het is erg fijn dat er door Smart Start ruimte is gecreëerd om een gedragscoach en medewerker complexe jeugdzaken op school te realiseren. Die kritische samenwerking heeft het verschil gemaakt voor een aantal ouders en professionals.

Hoe kijk je terug op de pilot Smart Start op de basisschool Zuidwester?

Ik kijk met warme gevoelens terug op de pilot Smart Start. We waren de eerste pilot die vaak bekend staat ‘om van te leren’. Dat hebben we met elkaar dan ook echt gedaan. Met het projectteam hebben we de designfase benut om elkaar beter te leren kennen en te begrijpen. Ook het leren spreken van elkaars taal bleek waardevol. Alle deelnemers namen deel vanuit een soortgelijke drive; het geluk in de wijk Staatsliedenbuurt Oost vergroten. Door de designsessies weten we elkaar nu nog beter te vinden. Dus ondanks het feit dat de microdata er nog niet waren, hebben we met elkaar een leerzame periode achter de rug en volgt er nog een bonusperiode van implementatie waarbij de data zeker ondersteunend gaan werken. Alle partners willen door, en nadenken over welke partners ook van belang zijn en wellicht nog aan kunnen schuiven.

We waren de eerste pilot die vaak bekend staat ‘om van te leren’. Dat hebben we met elkaar dan ook echt gedaan.

Wat heb jij persoonlijk het meest geleerd van Smart Start?

Persoonlijk heb ik veel geleerd van het onderzoek dat ik ondertussen heb gedaan. Ik vond het belangrijk dat er werkende principes zouden ontstaan om op voort te kunnen borduren om de samenwerking verder te verstevigen maar ook om alle partners zich daarvan bewust te laten zijn. Dit projectteam heeft een ambitie en wil daadwerkelijk het verschil maken voor het kid en het gezin eromheen. De samenwerking moet breed worden bekeken en niet alleen vanuit de school. We hebben namelijk allemaal ons deel en expertise. Om de werkende principes goed te laten werken is het van belang dat de moederorganisatie ieder lid van het projectteam ruimte en vrijheid geeft om maatwerk te kunnen bieden. Dat betekent dat zij ‘carte blanche’ dienen te krijgen met vertrouwen als basis. Verder heb ik geleerd hoe belangrijk de nabijheid van expertise is. Door met elkaar te sparren, door elkaar te consulteren is er een groter effect in resultaat. Ik heb een aantal momenten gehad waarin we daadwerkelijk als collectief voor ouders het verschil konden maken. Ook leerkrachten durven hun vragen steeds meer te stellen. De coaching op de werkvloer met de juiste expertise mag daarin de verdiepingsslag worden wat mij betreft. Er is een belangrijk begin gemaakt. Ook kunnen deze experts binnen de school professionaliseringssessies organiseren zodat we meer te weten komen over thema’s als omgaan met trauma’s en het voeren van oudergesprekken.

Zijn er al eerste successen die je kan delen?

De eerste successen zijn zichtbaar geworden door de inzet van de medewerker complexe jeugdzaken. Daardoor kon hulp sneller worden ingezet. De gedragscoach is zowel op de wekvloer als in contacten met ouders erg waardevol geweest. Zij waren vaak de persoon waarbij de ouder het verhaal wel wilde vertellen en open stond voor ondersteuning. De samenwerking is versterkt. Teamleden voelen zich gezien en gehoord. Mogen hun werk doen en kunnen expertise benutten om hun werk goed te kunnen doen. Daarnaast zijn er mooie ideeën om te komen tot een all-in concept waarbij school en wijk met elkaar worden geïntegreerd.

Wat gun jij de Zuidwester nog toe?

Ik gun de Zuidwester het verder bouwen aan de visionaire gedachte van het all-in concept, maar gun hen vooral support van professionals die hen ondersteunen in het vat krijgen op de uitdagende vraagstukken binnen de school. Op die manier kan iedereen (team, kind én ouders) vanuit een gevoel van competentie en trots werken aan deze prachtige leer- en ontmoetingsplaats in die mooie en dynamische wijk in Tilburg.

Interview Christel Heeren

Wat is jouw rol binnen Smart Start?

“Ik ben een van de projectleden binnen de eerste pilot Smart Start op de basisschool ZuidWester. Dit combineer ik met mijn werk als gedragscoach op deze school. Voor de start van Smart Start bleken er diverse uitdagingen te spelen op de ZuidWester. Er was ondersteuning vanuit de zorg nodig. Als projectlid van Smart Start ben ik vooral aan het ontdekken op welke manier verbinding mogelijk is tussen zorg en onderwijs. Hoe kunnen we met alle betrokken partijen rondom de school het kind en de ouders centraal zetten?”

Waarom was ondersteuning noodzakelijk?

“Op de basisschool ZuidWester waren een aantal ontwikkelings- en veiligheidsvragen. Problemen liepen steeds hoger op. Als school wil je je voornamelijk bezighouden met goed onderwijs geven. Dit was op de ZuidWester op sommige momenten uit verhouding.”

“Ik hoop dat we problemen écht kunnen gaan voorkomen. Ik heb niet de illusie dat dit altijd kan, maar er gaan momenten komen dat het écht gaat lukken. Dat weet ik zeker.”

Wat is volgens jou de kracht van verbinding tussen onderwijs en zorg?

“Dat we met alle betrokkenen het juiste doen voor het kind. Bij verbinding kan het kind centraal staan. Er kan snel geschakeld worden wanneer er bij een situatie kennis vanuit zorg nodig is. Ik zie vaak dat situaties opgelost moeten worden door mensen die de kennis en kunde niet hebben. Door verbinding zorgen we dat de juiste verantwoordelijkheden bij de juiste partij liggen en wordt de expertise van eenieder beter benut.”

Wat hoop je met Smart Start te bereiken?

“Smart Start heeft me twee belangrijke inzichten gegeven. Ik heb me verwonderd over de eilandjes waar we op werken rondom één kind. Soms zijn er meer dan 15 organisaties bij één gezin betrokken. Ontschotting is echt heel belangrijk. Niet alleen tussen zorg en onderwijs, maar ook de politie, wijkteams of veilig thuis moeten dezelfde taal gaan spreken. Daarnaast hoop ik dat we naast het kind ook ouders meer centraal gaan zetten. Zorg voor een vertrouwensband en behandel ouders met respect. Dan kom je als professional echt veel verder.”

Preventieve jeugdzorg start op Zuidwester

Stephan Jongerius   Bron: BD

TILBURG - Leed en narigheid voor kinderen voorkomen; betere en beter betaalbare jeugdzorg. Basisschool De Zuidwester in Tilburg moet dé plek worden waar vernieuwing van de jeugdzorg voor het hele land gestalte krijgt.

Smart Start: onder die naam gaat komend schooljaar een vernieuwende samenwerking van start tussen jeugdzorg en onderwijs in de regio Tilburg. Die moet op basisschool De Zuidwester als eerste gestalte krijgen, in de hoop op landelijke navolging.

LEES VERDER OP BD.NL