Kun je op basis van data, kennis en creatief denken ervoor zorgen dat kinderen langer thuis blijven wonen en niet vanwege problemen uit huis worden geplaatst? Met die vraag startte voorjaar 2019 de Smart Start-pilot in Heusden, met een groep van 15 meedenkers, die met Design Thinking een aanpak ontwikkelden die misschien wel even logisch als verrassend is.

Uit de data-analyse bleek dat kinderen uit eenoudergezinnen met een moeder die geen werk heeft en (fors) jonger dan 30 jaar was toen ze haar eerste kind kreeg, en die in een huurwoning met huurtoeslag wonen, een verhoogde kans hebben om uit huis geplaatst te worden of onder toezicht te worden gesteld. Natuurlijk is hiermee niet gezegd dat kinderen uit deze risicogroep niet zonder problemen kunnen opgroeien of dat uit andere gezinnen geen kinderen uit huis worden geplaatst worden. De uitkomsten geven wél aan dat extra aandacht voor het ondersteunen van deze vrouwen en hun kinderen nodig is om te voorkomen dat er problemen ontstaan of groter worden.

Met deze inzichten zijn twintig mensen geïnterviewd. Duidelijk werd dat de hulpverlening onvoldoende aansluit bij de hulpbehoefte van het gezin. Ook bleek dat de moeder in veel gevallen de hulpverlening niet kan of wil accepteren. Met creatieve vormen heeft de groep oplossingsrichtingen bepaald, mogelijke innovaties bedacht en gekozen voor een innovatie om het gezin in een vroeg stadium te begrijpen.

In het kort komt de innovatie er op neer dat elke aanstaande moeder die tot de doelgroep behoort, tijdens de zwangerschap het aanbod krijgt om tijdens de zwangerschap en na het einde van de kraamzorgperiode ondersteuning te krijgen van iemand die bij allerlei vragen kan helpen. In 2020 is het idee besproken met vrouwen uit de doelgroep en o.a. verloskundigen en jeugdverpleegkundigen om een zogenoemd prototype van deze ondersteuning te maken. Hiermee is de Design Thinking-fase afgerond. Er is voor gekozen om hierin ook de mogelijkheden van het landelijke programma kansrijke start te benutten.

Vanuit het prototype is een projectplan opgesteld en is gestart met de pilot. De focus ligt op het aanbieden van preventieve ondersteuning op alle leefdomeinen van praktische tips zodat belangrijke zaken goed geregeld zijn tot waar nodig hulpverlening. De vragen die leven bij de aanstaande moeder zijn leidend voor de invulling van ondersteuning. Gekozen is om het aanbod eerst te richten op alle moeders tot 28 jaar. Al deze moeders worden door de verloskundige gevraagd om een vragenlijst in te vullen. Hierin wordt onder andere de positieve gezondheid van de (aanstaande) moeders in beeld gebracht. In eerste instantie ontvangt ongeveer de helft van de zwangere vrouwen in deze leeftijdsgroep het nieuwe aanbod. Zo kunnen we de resultaten van de innovatie vergelijken met de huidige situatie.